Thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong có thể ngăn ngừa được. Mỗi năm có hơn 5 triệu người chết do sử dụng thuốc lá — nhiều hơn cả số người chết do HIV/AIDS, sốt rét và bênh lao cộng lại. Thuốc lá là sản phẩm tiêu dùng hợp pháp duy nhất gây chết người khi nó được sử dụng đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Có tới một nửa số người hút thuốc sẽ chết vì những bệnh liên quan đến thuốc lá. Khói thuốc thụ động cũng gây tác hại cho tất cả những người hít phải khói thuốc thụ động.
Mỗi năm các công ty thuốc lá chi hàng chục triệu đô la để làm cho những người mới bắt đầu hút trở thành nghiện thuốc lá và để giữ những người đang hút không bỏ thuốc lá. Thông qua các chiến dịch quảng cáo và khuyến mại sản phẩm, kể cả sử dụng những vỏ bao thuốc được thiết kế công phu, ngành công nghiệp thuốc lá tiếp tục đánh lạc hướng sự chú ý của công chúng khỏi những tác hại chết người của các sản phẩm của mình.
Ngày càng có nhiều nước đã có những hành động kịp thời bằng cách yêu cầu bao bì thuốc lá phải in hình ảnh thể hiện những tác hại của thuốc lá, theo như quy định của Công ước Khung về Kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Những nước này áp dụng gói 6 biện pháp kiểm soát có hiệu quả có tên là MPOWER do WHO xây dựng, để thực hiện các cam kết của mình theo Công ước.
Những cảnh báo về sức khỏe có hiệu quả, nhất là những cảnh báo bằng hình ảnh, đã được chứng minh là có tác dụng khuyến khích người hút thuốc bỏ thói quen này và giảm bớt sức hấp dẫn của thuốc lá đối với những người chưa mắc nghiện. Mặc dù vậy, có đến 9/10 dân số thế giới sống ở những quốc gia vẫn chưa có qui định phải in cảnh báo bằng hình ảnh trên bao bì thuốc lá.
Ni-cô-tin là một chất có tính gây nghiện cao. Việc cảnh báo mọi người về những nguy cơ thực sự của chất này có thể sẽ đóng góp rất hiệu quả làm giảm bớt tình trạng nghiện thuốc lá. Quy định in cảnh báo bằng hình ảnh trên bao bì thuốc lá là một biện pháp đơn giản, rẻ và hiệu quả, có thể làm giảm đáng kể mức độ sử dụng thuốc lá và giảm tử vong do sử dụng thuốc lá gây ra.
Bây giờ là lúc phải hành động.
Trọng tâm
Phần lớn mọi người đều không nhận thức được mức độ nguy hại mà thuốc lá gây ra, ngay cả khi họ có biết đôi chút rằng thuốc lá là mối đe dọa đối với sức khỏe.
Các công ty thuốc lá sử dụng bao bì và các kỹ thuật quảng cáo khác để làm cho thuốc lá trở nên hấp dẫn, đồng thời khiến người tiêu dùng sao nhãng hoặc quên mất thực tế thuốc lá hủy hoại sức khỏe.
Thực tế đã chứng minh những cảnh báo in trên bao bì thuốc lá là biện pháp ít tốn kém nhưng lại rất hiệu quả để chỉ rõ sự thật về hậu quả của việc sử dụng thuốc lá. Những cảnh báo kèm theo hình ảnh về tác hại thuốc lá rất có tác dụng cho việc truyền thông về mức độ nguy hại của thuốc lá, và khuyến khích thay đổi hành vi, ví dụ như bỏ thuốc lá hay hút ít đi. Cảnh báo bằng hình ảnh truyền tải một thông điệp rõ ràng và trực quan mà ngay cả những người không biết chữ cũng có thể hiểu được. Những cảnh báo đó giúp giảm bớt sức hấp dẫn nói chung của các bao thuốc lá. Sức hấp dẫn của bao thuốc chính là yếu tố quan trọng lôi kéo thanh niên sử dụng thuốc lá, vì họ rất chú ý đến hình tượng hay nhãn hiệu.
Để đối phó với sự đe dọa của thuốc lá với sức khỏe và đáp ứng yêu cầu phải hành động của các nước, Chiến dịch truyền thông Ngày Thế giới không thuốc lá 2009 lấy trọng tâm là thông điệp sau:
Cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá bằng chữ phối hợp với hình ảnh là một trong những biện pháp ít tốn kém và hiệu quả nhất để nâng cao nhận thức của công chúng về những nguy cơ nghiêm trọng do hút hút thuốc gây ra đối với sức khỏe, và để giảm tiêu thụ thuốc lá.
VÌ SAO CHÚNG TA CẦN TUYÊN TRUYỀN VẬN ĐỘNG ỦNG HỘ CHO VIỆC SỬ DỤNG CẢNH BÁO SỨC KHỎE BẰNG HÌNH ẢNH TRÊN TÁT CẢ CÁC BAO BÌ THUỐC LÁ?
VÌ NHỮNG CẢNH BÁO BẰNG HÌNH ẢNH ĐÃ ĐƯỢC CHỨNG MINH LÀ CÓ HIỆU QUẢ Ở NHỮNG NƯỚC ĐÃ ÁP DỤNG CHÚNG. VÍ DỤ:
• Ở Canađa, 58% số người hút thuốc lá nói rằng những cảnh báo bằng hình ảnh làm cho họ phải suy nghĩ nhiều hơn về tác hại của hút thuốc đối với sức khỏe.
• Ở Braxin, 67% số người hút thuốc lá nói rằng những cảnh báo bằng hình ảnh làm cho họ muốn bỏ thuốc, và 54% nói rằng những cảnh báo đó khiến họ thay đổi ý kiến về tác hại của hút thuốc lá đối với sức khỏe.
• Ở Xingapo, 28% số người hút thuốc lá nói rằng những cảnh báo bằng hình ảnh làm cho họ hút ít thuốc hơn, và cứ sáu người thì có một nói là những cảnh báo đó làm họ tránh hút thuốc khi có trẻ em.
• Ở Thái Lan, 44% số người hút thuốc lá nói rằng những cảnh báo hình ảnh làm cho họ tăng quyết tâm bỏ thuốc lá ngay tháng sau đó, và 53% nói là những cảnh báo đó làm cho họ phải suy nghĩ “rất nhiều” về các nguy cơ đối với sức khỏe. |
Kêu gọi hành động
IN CẢNH BÁO BẰNG HÌNH ẢNH TRÊN BAO BÌ TẤT CẢ CÁC SẢN PHẨM THUỐC LÁ, LÀ BIỆN PHÁP THÍCH HỢP VÀ RẤT HIỆU QUẢ ĐỂ CẢNH BÁO NGƯỜI TIÊU DÙNG VỀ NHỮNG NGUY HẠI CỦA THUỐC LÁ VÀ ĐỂ GIẢM TIÊU THỤ THUỐC LÁ
Lời kêu gọi các nhà hoạch định chính sách
- Hãy xúc tiến việc tham gia và thực thi Công ước Khung về Kiểm soát Thuốc lá của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Hướng dẫn áp dụng Điều 11 của Công ước Khung đã đặt ra cơ sở cần thiết đối với cảnh báo sức khỏe hiệu quả. Hiện đã có hơn 160 quốc gia tham gia Công ước quốc tế này.
- Hãy áp dụng các biện pháp kiểm soát thuốc lá hiệu quả MPOWER (gồm có 6 biện pháp do WHO, đề xuất) - Nhất là biện pháp “Cảnh báo về tác hại của thuốc lá”- để ngăn chặn nạn dịch thuốc lá và giúp các quốc gia thực hiện thành công cam kết của mình trong Công ước về Kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế Thế giới.
- Hãy ban hành luật qui định trên tất cả các sản phẩm thuốc lá đều phải có cảnh báo bằng hình ảnh khổ lớn về tác hại sức khỏe và nhiều hậu quả tiêu cực khác do thuốc lá gây ra.
- Hãy dựa vào kinh nghiệm của các nước để xây dựng và áp dụng những cảnh báo hiệu quả nhất để có thể thu được tác động mạnh mẽ nhất.
- Hãy đưa ra quyết định trên cơ sở bằng chứng khoa học khách quan, đừng nghe theo các lý lẽ bao biện của ngành công nghiệp thuốc lá. Các công ty thuốc lá phản đối việc áp dụng những cảnh báo sức khỏe mạnh mẽ, nhất là những cảnh báo có hình ảnh kèm theo. Lý lẽ các công ty này đưa ra để phản đối việc áp dụng những cảnh báo vế sức khỏe là những lý lẽ giả dối và không đáng tin cậy.
Lời kêu gọi với các tổ chức xã hội và tổ chức phi chính phủ
- Hãy ủng hộ áp dụng cảnh báo bằng hình ảnh trên bao bì tất cả các sản phẩm thuốc lá.
- Vận động và giúp xây dựng, thi hành luật qui định phải có cảnh báo bằng hình ảnh trên các sản phẩm thuốc lá.
- Đóng vai trò giám sát các chiến lược về in bao bì và mức độ tuân thủ luật của các công ty thuốc lá đối với qui định về in cảnh báo sức khỏe trên sản phẩm thuốc lá.
- Đánh giá và chia sẻ thông tin về hiệu quả của cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh.
Lời kêu gọi với công chúng
- Hãy đòi quyền được biết sự thật — toàn bộ sự thật — về những nguy hại do sử dụng thuốc lá và tiếp xúc với khói thuốc thụ động gây ra.
- Hãy cho mọi người biết rằng bạn ủng hộ việc in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh.