HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ

Báo cáo hoạt động triển khai Luật Phòng chống tác hại thuốc lá

Cập nhật lúc 09:55 22/08/2013
Để giảm thiểu tác hại của việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá tới sức khỏe, kinh tế, xã hội và môi trường, Ngày 18 tháng 6 năm 2012, Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 3 đã thông qua Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Luật PCTH thuốc lá).
Luật PCTH thuốc lá có hiệu lực thi hành từ ngày 01/5/2013. Với vai trò là cơ quan đầu mối trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá theo sự phân công của Thủ tướng Chính phủ, để tổ chức triển khai thực hiện Luật PCTH thuốc lá, trong thời gian qua, Bộ Y tế đã triển khai các hoạt động:
 
1. Ngày 22/11/2012 Bộ trưởng Bộ Y tế đã ban hành Kế hoạch số 1012/KH-BYT về việc triển khai thi hành Luật PCTH thuốc lá, trong đó nếu rõ các nhiệm vụ trọng tâm gồm:
  •  Tuyên truyền, phổ biến Luật PCTH thuốc lá với nhiều hình thức phong phú như: hội thảo, hội nghị, truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, thi tìm hiểu về PCTH thuốc lá, in ấn các tài liệu về Luật PCTH thuốc lá.
  • Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về PCTH thuốc lá, gồm:
    1. Xây dựng và ban hành 02 Nghị định (Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật PCTH thuốc lá và nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về PCTH thuốc lá).
    2. Xây dựng 03 Tthông tư:
      • Thông tư liên tịch về ghi nhãn và in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá
      • Thông tư của Bộ Y tế về ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thuốc lá điếu;
      • Thông tư liên tịch Bộ Tài chính, Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện chế độ quản lý tài chính đối với Quỹ PCTH thuốc lá.
    3. Xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập và phê duyệt Điều lệ Quỹ PCTH thuốc lá.
    4. Xây dựng đề án thành lập Cơ quan Điều hành Quỹ PCTH thuốc lá
2. Xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật PCTH thuốc lá:
 
  • Trình Chính phủ dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số Điều của Luật PCTH thuốc lá 
  • Trình Chính phủ dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, trong đó có mục quy định về xử phạt các vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCTH thuốc lá. 
  • Phối hợp với Bộ Công thương ban hành Thông tư liên tịch số 05/2013/TTLT-BYT-BCT ngày 8 tháng 2 năm 2013 về ghi nhãn và in cảnh báo sức khỏe trên bao bì các sản phẩm thuốc lá. Đã tổ chức họp và hội thảo để phổ biến và hướng dẫn thực hiện Thông tư đến toàn bộ các doanh nghiệp kinh doanh và sản xuất thuốc lá và các đối tượng liên quan trong toàn quốc. 
Phối hợp với các Bộ, ngành liên quan xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược Quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá đến năm 2020 và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 25/01/2013 tại Quyết định số 229/QĐ-TTg.
  • Bộ Y tế đã tổ chức phổ biến nội dung của Chiến lược Quốc gia đến các Bộ, ngành, các tổ chức chính trị xã hội và các địa phương. Đến nay, Bộ Y tế đã nhận được kế hoạch thực hiện triển khai Luật PCTH thuốc lá và Chiến lược PCTH thuốc lá của 7 Bộ, ngành, 26 tỉnh, thành phố và 04 tổ chức đoàn thể. 
  • Phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Quyết định thành lập và phê duyệt điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ PCTH thuốc lá. Dự thảo hiện đang được Văn phòng Chính phủ xem xét và đang trong quá trình hoàn thiện. Các Thông tư khác hiện đang được Bộ Y tế và Bộ Tài chính khẩn trương xây dựng và hoàn thiện trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt. 
3. Triển khai hoạt động phổ biến Luật PCTH thuốc lá:
3.1 Ban hành văn bản chỉ đạo:
  • Trình Bộ trưởng Bộ Y tế ký công văn số 1767/BYT-KCB gửi các Bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và công văn số 1766/BYT-KCB gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đề nghị các Bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố phối hợp tổ chức các hoạt động triển khai Luật PCTH thuốc lá.
Chương trình PCTH thuốc lá đã nhận được kế hoạch của 06 Bộ, ngành; 09 tổ chức đoàn thể và 34 Ủy ban Nhân dân các tỉnh về triển khai Luật PCTH thuốc lá.
  •  Ngày 28/5/2013, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ban hành Chỉ thị số 05/CT-BYT về việc tăng cường thực thi quy định của Luật PCTH thuốc lá trong ngành y tế. Chỉ thị đã được gửi tới tất cả các cơ quan, đơn vị trong ngành Y tế. 3.2. Tổ chức Hội thảo, hội nghị Triển khai Luật: (trong tháng 4,5 /2013) 
  • Tổ chức Hội nghị triển khai Luật PCTH thuốc lá (ngày 23/4) với sự tham gia đông đảo của các Bộ, ngành, các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức phi chính phủ, Ủy ban Nhân dân một số tỉnh, thành phố đại diện 3 miền Bắc – Trung – Nam, 400 thanh niên/sinh viên các trưởng đại học trên địa bàn thành phố Hà Nội. Hội nghị đã thu hút sự chú ý và tham gia của đông đảo các phóng viên các báo, đài trung ương và Hà Nội (Đài truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Đài phát thanh và truyền hình Hà Nội, O2TV, Truyền hình CAP Việt Nam…).
  • Tổ chức nói chuyện về tác hại thuốc lá là Luật PCTH thuốc lá tại Văn phòng Chủ tịch nước (7/5)
  • Phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Tổ chức 02 Hội nghị phổ biến Luật tới Chủ tịch/Phó chủ tịch;  trưởng ban/phó trưởng ban tuyên giáo của Liên đoàn lao động 63 tỉnh, thành phố trên toàn Quốc (ngày 8/5 tại Hà nội và ngày 14/5 tại Tp HCM)
  • Tổ chức 02 lễ phát động thực thi Luật cho lãnh đạo và cán bộ chủ chốt của Trung tâm truyền thông giáo dục sức khỏe 63 tỉnh thành phố tại 2 miền Nam, Bắc. Cung cấp các thông tin về Luật và định hướng truyền thông cho các Trung tâm trong thời gian tới về tuyên truyền PCTH thuốc lá, phổ biến Luật tới người dân.
  • Chương trình PCTH thuốc lá cũng đã nhận được báo cáo bằng văn bản của 30 Trung tâm về các hoạt động phổ biến Luật do các trung tâm thực hiện. Các hoạt động này bao gồm: Phát sóng TV spot do Chương trình cung cấp  trên đài truyền hình của tỉnh/thành phố, đài phát thanh huyện, xã và tại các cơ sở y tế. Tần suất phát sóng trên đài phát thanh của tỉnh khoảng 5 – 10 lần trong tháng 5; tần suất phát tại các cơ sở y tế và đài phát thanh huyện khoảng từ 20 lần đến 200 lần, tần suất phát nhiều nhất là tại loa truyền thanh xã, phường khoảng 650 lần – 2500 lần
  • Phát sóng các phóng sự, tọa đàm về tác hại của thuốc lá và Luật PCTHTL: trung bình 2 phóng sự trong tháng 5
  • Tuyên truyền về Luật và tác hại thuốc lá trên các báo của tỉnh, báo ngành, bản tin sức khỏe: 2 bài trong tháng 5/1 tỉnh
  • Đăng nội dung Luật trên website của tỉnh, của huyện và của các cơ quan, đơn vị
  • Tổ chức các đội truyền thông lưu động nói về tác hại của thuốc lá
  • Nói chuyện về tác hại thuốc lá tại trường học, các tổ chức chính trị, xã hội 
  • Phối hợp với Thành đoàn Hà Nội và Thành đoàn Tp HCM tổ chức 02 lễ phát động thực thi Luật PCTH thuốc lá rộng rãi trong thanh niên, sinh viên tại Hà Nội (ngày 7/5) và Thành phố Hồ Chí Minh (ngày 13/5). 
  • Phối hợp với Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức hội nghị triển khai Luật trong cơ quan Trung ương Đoàn và 80 cán bộ chủ chốt của đoàn cơ sở các tỉnh phía Bắc (ngày 30/5) 
  • Phối hợp với Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức hội nghị triển khai Luật cho 60 cán bộ chủ chốt của đoàn cơ sở các 06 tỉnh duyên hải Miền Trung. (tháng 7/2013)                                                  
  • Phối hợp với Bộ Giáo dục Đào tạo (Vụ Công tác học sinh, sinh viên) tuyên truyền về Luật PCTH thuốc lá lồng ghép với chương trình công tác Y tế học đường của Bộ GDĐT (ngày 31/5)
  •  Phối hợp với Văn phòng  Bộ kế hoạch Đầu tư tổ chức nói chuyện về nội dung Luật PCTH thuốc lá tại trụ sở Bộ KHĐT (ngày 28/5) 
3.3. Các hoạt động sự kiện:
 
  • Tổ chức Lễ Mít tinh hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá và Tuần Lễ Quốc gia không thuốc lá (ngày 25/5) do PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên, Thứ trưởng Bộ Y tế chủ trì. Tham dự Lễ mít tinh có đại diện các Bộ, ngành, các tổ chức chính trị - xã hội, các bệnh viện, đại diện một số trường đại học, học viện, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới, đại diện Quỹ từ thiện Bloomberg và các cơ quan báo chí tại Hà Nội. Sau Lễ mít tinh là lễ diễu hành bằng xe đạp với cờ và khẩu hiệu vận động thực thi Luật PCTH thuốc lá của 100 sinh viên. Tại Lễ mít tinh, Lãnh đạo Bộ Y tế kêu gọi các cơ quan, tổ chức cá nhân cũng thực thi nghiêm Luật PCTH thuốc lá nhằm xây dựng môi trường không khói thuốc.
  •  Phối hợp với Tổ chức HealthBridge Việt Nam và Nhà hát Tuổi trẻ tổ chức sự kiện ngoài trời tại công viên Thống nhất: gần 200 sinh viên nhảy flashmode và diễn xuất hình tượng theo các nội dung của Luật PCTH thuốc lá. Sự kiện đã thu hút sự tham gia của đông đảo người dân. 
3.4. Các hoạt động truyền thông:
 
  • Phối hợp với Đài phát thanh, Đài truyền hình Việt Nam (VTV1, O2TV, Thông tấn xã Việt Nam,..) thực hiện các chương trình tọa đàm trực tiếp,; Khách mời của các Chương trình truyền hình gồm PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục QLKCB, Chánh văn phòng VINACOSH; Ths. Bs Phan Thị Hải Phó chánh văn phòng VINACOSH, Ths.bs Nguyễn Tuấn Lâm, văn phòng WHO Việt Nam, các GS, Ts Ngô Quý Châu phó giám đốc BV Bạch Mai..
  • Phát sóng các phóng sự về Luật PCTH thuốc lá trong giờ cao điểm Chào buổi sáng và thời sự 19h VTV1
  •  Phát sóng 01 TV spot (thông điệp quảng cáo) 30 giây về một số nội dung chính của Luật và 01 TV spot 30 giây về chiến dịch nhắn tin và truy cập website ủng hộ Luật trên VTV1 VTV3 vào các giờ cao điểm.
  •  Tuyên truyền về Luật PCTH thuốc lá trên đài VOV giao thông vào các giờ cao điểm trong tháng 4, 5 năm 2013.
  •  Phối hợp với báo (trong tháng 5/2013 đã có hơn 145 bài báo trên mạng điện tử và 70 bài báo viết) đưa tin về Luật PCTH thuốc lá và tác hại của thuốc lá).
  •  Phối hợp với TW đoàn thanh niên xây dựng website ủng hộ thực thi Luật và tổ chức lễ phát động chiến dịch ủng hộ Luật thông qua nhắn tin điện thoại và truy cập Website http://vn0khoithuoc.com/
  •  In khoảng 10, 000 Quyển Luật PCTH thuốc lá; Quyển hỏi đáp về Luật PCTH thuốc lá; Xây dựng và in ấn các tờ rơi phổ biến các địa điểm cấm hút thuốc và quyền nghĩa vụ của người đứng đầu các cơ quan/ đơn vị, các tờ rơi nội dung chính của Luật và đã phát cho các Bộ, ngành, các bệnh viện trung ương và Hà Nội, các khu vực dịch vụ, các tỉnh, thành phố trên toàn quốc.
  •  In ấn tranh áp phích có nội dung về cấm hút thuốc lá và ngày Luật có hiệu lực, phát hàng nghìn  biển báo cấm hút thuốc cho các tỉnh, thành phố, các cơ quan, đơn vị  và các bệnh viện trung ương và Hà Nội.
  •  Tổ chức treo nhiều băng zôn vận động thực thi Luật trên các tuyến phố tại Hà Nội; Treo 04 pano kích thước lớn về nội dung của Luật và ngày Luật có hiệu lực tại 4 cổng vào của thành phố. 
  • Sản xuất  hơn 200 đĩa DVD và CD các TV spot nội dung chính của Luật gửi cho 63 tỉnh/ thành phố để phát sóng trên đài truyền hình và đài phát thanh tại địa phương.
  •  Sản xuất đĩa DVD cơ sở dữ liệu PCTH thuốc lá bao gồm các văn bản chính sách pháp luật, các tài liệu truyền thông để cung cấp cho Trung tâm truyền thông giáo dục sức khỏe trên toàn quốc nhằm hỗ trợ các Trung tâm triển khai phổ biến Luật đến cộng đồng. 
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai Luật, Chương trình PCTH thuốc lá cũng đã gặp phải một số khó khăn:
  •  Công tác truyền thông về Luật PCTH thuốc lá đã được thực hiện khá rầm rộ trong thời gian qua, tuy nhiên mới chỉ tập trung tại một số kênh truyền thông trung ương, với thời lượng khiêm tốn, do đó các thông tin về quy định của Luật PCTH thuốc lá chưa được truyền thông rộng rãi trong cộng đồng, vẫn còn nhiều người dân chưa nắm được các quy định của Luật.
  • Công tác thanh tra, kiểm tra việc thực thi Luật PCTH thuốc lá, đặc biệt là công tác kiểm tra thực hiện quy định cấm hút thuốc lá tại các địa điểm cấm hút thuốc theo quy định của Luật chưa được thực hiện tốt, do đó hiện tượng vi phạm quy định cấm hút thuốc lá tại nhiều địa điểm công cộng còn xảy ra khá nghiêm trọng. Ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn chưa cao
  • Nguồn lực cho công tác PCTH thuốc lá còn hạn chế
 4. Kế hoạch trong thời gian tới:
 
  • Để tiếp tục tăng cường công tác PCTH thuốc lá, triển khai có hiệu quả Luật PCTH của thuốc lá, Bộ Y tế tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm sau:
  •  Tiếp tục chú trọng công tác thông tin, giáo dục truyền thông về Luật PCTH thuốc lá và tác hại của thuốc lá trong cộng đồng. Tập trung hoàn thiện theo ý kiến của Văn phòng chính phủ về các dự thảo Nghị định được Chính phủ phân công để sớm ban hành, đặc biệt là Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, trong đó có lĩnh vực PCTH thuốc lá. 
  • Tuyền truyền phổ biến và giám sát việc thực thi các khu vực có quy định cấm hút thuốc lá như: bệnh viện, trường học, nơi làm việ và một số nơi công cộng. Thành lập các đoàn thanh tra liên ngành giám sát việc thực hiện luật tập trung vào việc thực hiện quy định cấm hút thuốc, quảng cáo các sản phẩm thuốc lá tại điểm bán và việc in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên bao bì thuốc lá. 
  • Phối hợp với Tổng liên Đoàn lao động Việt nam để củng cố và mở rộng các mô hình điểm về môi trường không khói thuốc lá tại nơi làm việc, các bộ/ngành trung ương; Phối hợp với Trung ương mặt trận tổ quốc Việt Nam mở rộng các mô hình cộng đồng không khói thuốc. Phối hợp với công đoàn y tế tổ chức hội nghị tổng kết thực hiện phòng trào “Bệnh viện không khói thuốc” trong thời gian qua và nhân rộng ra toàn ngành y tế. Khẩn trương hoàn thiện bộ máy quản lý của Quỹ để có thể vận hành Quỹ góp phần hỗ trợ cho các hoạt động PCTH thuốc lá trong thời gian tới.